پایگاه رسمی پژوهشکدۀ مهرستان (مطالعات حکمرانی)

دسته‌ها
اخبار مقالات

عارضه‌یابی و تحلیل نظام حکمرانی امور خانواده در جمهوری اسلامی ایران

چکیده مقاله

مقولۀ خانواده و مسائل این حوزه، چند لایه‌ای، چند بعدی و گسترده هستند و لذا سازمان‌ها و نهادهای متعددی در سطوح مختلف با محوریت حوزه خانواده ایجاد شده‌اند. این سازمان‌ها و نهادها که برخی حاکمیتی و برخی غیرحاکمیتی هستند را می‌توان به مثابۀ سیستمی در نظر گرفت که به‌منظور تحقق اهدافی مشخص در کنار هم قرار گرفته‌اند. در تحقیق انجام شده قصد بر این بوده تا بررسی شود نهادها و سازمان‌هایی که برنامه‌ریزی‌شده یا بدون برنامه مشخصی به‌وجود آمده‌اند مانایی و کارایی لازم را برای تحقق اهداف عالیه‌ای که در خصوص تحکیم و تعالی خانواده در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران ترسیم شده، دارند یا خیر و چه عارضه‌هایی بر ساختار و کارکرد این سیستم مترتب است. نوآوری پژوهش استفاده از مدل سیستم مانا (VSM) به‌منظور عارضه‌یابی نظام حکمرانی امور خانواده است. یافته‌ها نشان می‌دهد می‌توان سازمان‌ها و نهادهای موجود را در حکم سیستمی درنظر گرفت که ایجاد شده‌اند تا وظایف حکمرانی را در خصوص مقولۀ خانواده ایفا ‌کنند، اما برای مانا بودن این سیستم‌ بایستی مدیر (مالک) فرایندها و ساز و کار اندازه‌گیری عملکرد اجزا مشخص شود. پس از ﻋﺎرﺿﻪ یابی نیز چند ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺎرﺑﺮدی اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه است.
 

کلیدواژه‌ها: تحلیل سیستم، مدل سیستم مانا (VSM)، خانواده، حکمرانی خانواده، آسیب‌شناسی نظام حکمرانی خانواده

دسته‌ها
اخبار مقالات

به‌گزینی نهاد متولی نظام حکمرانی خانواده در جمهوری اسلامی ایران

چکیده مقاله

یکی از مباحث مهم در حوزه خانواده که در سال‌های اخیر در کشور مطرح بوده، تعیین ساختاری برای حمایت از خانواده و کمک به تحکیم بنیان خانواده در کشور است اما هنوز پاسخ مناسب و قانع‌کننده‌ای برای آن ارائه نشده است. این پژوهش به دنبال اصلاح نظام حکمرانی خانواده از طریق تعیین و یا ایجاد ساختاری است که به‌عنوان متولی فرایند فعالیت نماید. پژوهش حاضر کاربردی است و به روش آمیخته (کیفی-کمی) انجام شده است. در بخش کیفی، ضمن آسیب‌شناسی نظام حکمرانی خانواده با روش مدل سیستم مانا (VSM)، مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته عمیق با ۲۵ نفر از خبرگان که به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شده بودند، به‌منظور شناسایی ساختارهای پیشنهادی نهاد متولی نظام خانواده صورت گرفت و با استفاده از روش تحلیل محتوا، ساختارهای پیشنهادی شناسایی شد. در بخش کمّی، ساختارهای پیشنهادی شناسایی شده در قالب یک پرسشنامه و با هدف اولویت‌بندی آن‌ها به خبرگان عرضه شد و پس از آن با روش تاپسیس (TOPSIS) اولویت‌بندی انجام شد. نتایج نشان‌دهنده این است که از بین ۹ ساختار پیشنهادی در اولویت اول، سازمان راهبری خانواده ذیل مجمع تشخیص مصلحت نظام یا شورای عالی انقلاب فرهنگی است که فراقوه‌ای بوده و ثبات رویکرد بیشتری در آن نمایان است و در اولویت بعدی سازمان ملی خانواده (معاونت ریاست جمهوری) است که ضمانت اجرایی در آن مشهودتر و قابل تحقق‌تر است.
 

کلیدواژه‌ها: نظام حکمرانی خانواده، خانواده، تاپسیس، مدل سیستم مانا

دریافت متن کامل مقاله

دسته‌ها
مقالات

بررسی میزان همگرایی عفت‌جنسی در دیدگاه نخبگان حوزوی و مردم

چکیده مقاله

عفت در شریعت، به‌معنای خویشتنداری و بازداشتن نفس در برابر هرگونه تمایل افراطی نفسانی از محرمات است و در مفهوم خاص آن «عفت‌جنسی»، خودداری از تمایلات افراطی جنسی است که سدی محکم در برابر تزلزل بنیان خانواده و ارتکاب به تعدی و گناه است. میزان همگرایی و درک مشترک از مفهوم عفت‌جنسی میان نخبگان علوم دینی به‌عنوان بسترسازان قانون‌گذاری و مردم عادی به‌عنوان ملتزمان به قانون، از اهمیت به‌سزایی در ضمانت اجرایی و رضایت مردمی از قوانین برخوردار است. این پژوهش در چارچوب روش تحقیق کیفی و تحلیل موضوعی (تماتیک) انجام شد. انتخاب نخبگان حوزوی شرکت‌کننده در پژوهش، به شیوه هدفمند (افراد صاحب تألیف و صاحب‌نظر در حوزه عفت‌جنسی) و مردم عادی با روش تصادفی از میان زنان و مردان شهرهای تهران و قم صورت گرفت. دیدگاه‌های هر دو گروه به روش مصاحبه نیمه‌ساختاریافته به دست آمد. تحلیل موضوعی (تماتیک) داده‌ها، با کُدگذاری باز، کُدگذاری محوری و کُدگذاری انتخابی، استخراج و طبقه‌بندی شد. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که در مفهوم و قلمرو عفت‌جنسی بین هر دو گروه یادشده، همگرایی نسبی وجود دارد و در بخش مصادیق عینیِ عفت‌جنسی، میزان همگرایی به وضوح کاهش می‌یابد.
 

کلیدواژه‌ها: عفت جنسی، همگرایی،‌نخبگان حوزوی، مردم

دریافت متن کامل مقاله

دسته‌ها
مقالات

پیشران‌های تغییر در سبک زندگی خانوادۀ ایرانی

چکیده مقاله

خانواده یکی از کلیدی‌ترین نهادهای اجتماعی است که تقریباً در تمامی ابعاد و مؤلفه‌هایش از ماهیت شکل‌گیری و مفهوم گرفته تا  ساختار، نقش و کارکردهای درونی و بیرونی، در طول تاریخ در جوامع مختلف، دستخوش تحولات متعددی قرار گرفته است. هرچند روندهای همسویی در خصوص تغییرات خانواده در سراسر جهان مشاهده می‌شود، اما نوع، سرعت و میزان غالب تغییر و تحولات مؤلفه‌های مربوط به خانواده در جوامع مختلف یکسان نبوده و بستگی به بسیاری از عوامل تاریخی، اقتصادی، فناوری، اجتماعی و فرهنگی داشته است. شناسایی تحولات این حوزه، روندهای موجود و پیشران‌های تأثیرگذار بر تحولات آتی این نهاد نه تنها برای سیاست‌گذاران، بلکه برای بسیاری از نهادهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بسیار ارزشمند است. در این مقاله از طریق مطالعات کتابخانه‌ای و مصاحبۀ‌ عمیق تغییرات خانوادۀ ایرانی از حیث ماهیت، ساختار، کارکرد و سبک زندگی در طول نیم قرن گذشته دسته‌بندی و توصیف شده و همچنین مؤلفه‌ها و پیشران‌های عمدۀ تأثیرگذار بر تحولات آتی این حوزه شناسایی گردیده است.

 

کلیدواژه‌ها: تحولات خانواده، تحولات ساختاری خانواده، تحولات کارکردی خانواده، تغییرات در سبک زندگی خانوادۀ ایرانی، پیشران‌های تحولات خانواده.

 

دریافت متن کامل مقاله