ماه: اسفند ۱۴۰۱

خلاصه گزارش:

در این مطالعه ۳۰ مقاله مرتبط با موضوع و اهداف پژوهش از میان مطالعات مربوط به تصویر بدن در نوجوانان انتخاب و با استفاده از تحلیل ثانویه مورد بررسی قرار گرفته‌اند. تحقیقات صورت گرفته با محوریت تصویر بدن در نوجوانان را از نظر موضوعی می توان به ۶ دسته تقسیم بندی کرد که شامل درمان های اثربخش در حوزه تصویر بدن، اضطراب اجتماعی، تصویر بدن و فضای مجازی، عوامل موثر بر تصویر بدن، تصویر بدن و خودکشی، رضایت از تن، تصویر بدن و روان می باشند.

یافته های این مطالعه نشان می دهند اهمیت تصویر بدن در نوجوانان به حدی است که بر نگرش آنها به زندگی، اضطراب و استرس، افسردگی، سازگاری، عملکرد تحصیلی، رضایت از زندگی، شرمساری، ازخوبیگانگی، خودکشی از نظر روانی و اجتماعی اثر گذار بوده و حتی بر سلامت جسمانی آنها از جمله چاقی نیز موثر است. از سوی دیگر از عوامل موثر و مهم دیگر در اهمیت یافتن تصویر بدنی در نوجوانان، کمالگرایی در نوجوانان و خانواده های آنان می باشد. بر اساس این پژوهش ها از جمله درمان های موثر در خصوص تصویر بندی که در این پژوهش ها مورد توجه قرار گرفته است  می توان درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) و روان شناسی مثبت گرا را مورد اشاره قرار داد.

خلاصه گزارش:

در این نوشتار ۱۵ مقاله بر اساس “اهداف و موضوعات نسبتا مشابه” از بین مطالعات مربوط به دینداری نوجوانان انتخاب و مورد مطالعه ثانویه قرار گرفتند. تحقیقات صورت گرفته با محوریت “دینداری نوجوانان” به موضوعات مختلفی پرداخته است، از جمله می توان به موضوعات کلیِ؛ تفاوت رویکرد اسلامی و روانشناختی در توصیف و تبیین رشد دینداری، گونه های دین داری، عوامل موثر بر دینداری و در نهایت روش ها و راهکارهای ایجاد محبت به اهل بیت(ع) و تربیت عبادی اشاره نمود.

یافته های مرور ثانویه مطالعات نشان می دهند عواملی از جمله؛ روابط بین فردی درون خانواده (رابطه والد فرزندی، مشاهده و تقلید از والدین، تفکر انتقادی نوجوان)، تاثیر آموزش مبتنی بر تربیت اسلامی، عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، تحول شناختی (رشد معنویت) نوجوان، تاثیر سن و جنس نوجوان و تاثیر رسانه و فناوری اطلاعات؛ عوامل موثر بر دینداری و تربیت دینی نوجوانان می باشد. سیر پیشرفت کودکان از ناتوانی در ادراک مفاهیم معنویت در اوایل زندگی آغاز می شود و از دینی بسیار «خودمحور» می گذرد و به فهمی ملموس و عینی از دین سرانجام به نوعی دین داری انتزاعی تر و پیچیده تر می انجامد. همچنین اعتقادات و مبانی شناختی نوجوان، بیش از همه در معـرض تهدیـدها و چالش های ناشی از فناوری های نوین است. تمامی تعاملات و گرایش هایی که میان والد و فرزند رد و بدل می شود، به نوعی موقعیت هایی را برای مشاهده و الگوبرداری از والدین، که منجر به توسعه نگرش ها و رفتارهای مشابه در فرزند می شود، فراهم می کند. علاوه بر این تأکید آموزه های دینی به والدین بر تشویق و تمجید نوجوان در جمع، حفظ احترام و اهمیت دادن به نظرات او در تصمیم گیری های مهم زندگی، یادآوری و تأکید بر موفقیت های گذشته و صفات مثبت، عملکرد خوب و قابلیت های او بجای توجه به شکست ها و صفات منفی گذشته اش موجب رشد اعتماد به نفس و افزایش آگاهی او نسبت به توانمندی هایش می شود؛ تأکید آموزه های اسلامی در تعاملات اجتماعی بر محور قراردادن خدا در تمام امور و روابط اجتماعی و انجام کار به نیت الهی نمونه هایی از دستورات دینی در باب تربیت دینی فرزند است. در نهایت در پنج مطالعه راه کارها و روش هایِ نظری و عملی نظیر؛ دقت در برنامه ریزی و سیاست گذاری ها، لزوم فرهنگ سازی، تولید و ارائه محصولات رسانه ای با محتوای مناسب، شیوه های فعال تدریس، نگرش سیستمی به تربیت دینی، شناساندن جایگاه و حقوق و فضایل اهل بیت و آموزش چگونگی توسل به اهل بیت، مراقبت های ویژه زمان انعقاد نطفه و دوران جنینی، تغذیه پاک و حلال، بزرگداشت ایام وفات و ولادت ائمه (ع)، آشنایی فرزندان با سرزمین های مقدس و زیارت ائمه (ع)، بصیرت بخشی، الگودهی مناسب، تبشیر، تشویق و تکریم نوجوان و… جهت تربیت دینی فرزندان ارائه شده بود.

خلاصه گزارش:

تربیت جنسی کودکان و نوجوانان یکی از مهمترین و حسـاس تـرین مسـائل در حوزه های تربیت است زیرا نقشی مهـم در آینـده و سـعادت و شـقاوت کـودک یا نوجوان ما دارد. در این نوشتار مروری بر ۲۰ مقاله با موضوعاتِ؛ توصیف و تبیین زیست جنسی، آسیب شناسی، عوامل زمینه ساز آن و چگونگی آموزش تربیت جنسی پرداخته اند. توصیف زیست جنسی، از منظر خود نوجوان و کارشناسان تربیتی بیان شده است. آسیب هایی از جمله اختلال در هویت جنسی و انحراف در رفتارهای جنسی نوجوان مورد مطالعه قرار گرفته اند. همچنین روابط میان فردی با والدین، رابطه سبک زندگی و تربیت جنسی، ویژگی های شخصیتی فرد، تلویزیون های ماهواره ای، عوامل اجتماعی موثر و شیوه های تربیت جنسی از منظر اسلام جزو مهمترین عوامل زمینه ساز تربیت جنسی در نوجوانان محسوب می شود. از طرفی در برخی از مطالعات به بررسی راه های مختلف آموزش مسائل جنسی و تربیت جنسی نوجوانان دختر و پسر پرداخته بود.

در مجموع نتایج این مطالعات نشان دهنده اینست که؛ نوجوانان به علت عدم آموزش جنسی مناسب برای رفع تمایلات جنسی خود، به کنجکاوی جنسی در فضاهای مجازی جنسی و رؤیا پردازی نسبت به جنس مخالف، معاشقه و سکس می پردازند. ادراک نوجوانان دختر و پسر از انتظارات نقش جنسی سبب می شود که بافت های تعامل بین فردی، برای دو جنس، سطوح متمایزی از دشواری های بین فردی را به همراه آورد. تربیت جنسی را مفهومی دانسته اند که باید در بعد فردی و اجتماعی تحقق پذیرد. برنامه های تربیت جنسی به شیوه های مختلفی شامل برنامه های مدرسه محور، خانواده محور و روشهای مبتنی بر ارتقای سلامتی عمومی در سراسر دنیا روی کودکان و نوجوانان اجرا میشود و نتایج مطالعات فراتحلیل در این زمینه نشان میدهد این روشها هیچ تاثیر منفی روی سلامت جنسی ندارند ولی تاثیر مثبت آنها روی سلامت جنسی به اندازه درمان های دارای شواهد تجربی بالا نیست. هر چه دختران نوجوان از برنامه های تلویزیون ماهواره ای بیشتر استفاده کنند، هویت جنسیتی آنها که متناسب با انتظارات جامعه آنها شکل گرفته است یا در حال شکل گیری است، دستخوش دگرگونی می شود و برخلاف باورها و انتظارات پیشین آنها مسیری متفاوت از گذشته را در پی می گیرد و آنها را از جامعه خود دور می کند. دختران در جهت تربیت جنسی بیشتر از پسران آموزش کسب کردند. توجه به فرآیند جامعه پذیری جنسی نوجوانان میتواند از بسـیاری از انحرافـات آنهـا جلوگیری کند. چالش های تربیت جنسی پسران نوجوان عبارتند از؛ سردرگمی و بلاتکلیفی والدین، تضاد در دیدگاه ها و راهکارهای تربیتی والدین، تعئئ و پیچیدگی منابع دریافت اطلاعات جنسی، تابوهای فرهنگی، عدم درک ضرورت آموزش جنسی و نقش گم شده مدرسه در تربیت جنسی. آموزش مسائل جنسی به دختران نوجوان باید توسط مادران آغاز شود و سپس توسط مربیان و معلمان در مدرسه ادامه یابد. اکثر مادران، با آموزش گسترده مسائل جنسی به دختران نوجوان مخالف هستند.